Cuộc chiến không cân sức

III Sức mạnh của chính nghĩa và tình đoàn kết.

Một người bạn đèo tôi bằng xe máy sang Lộc Hà. Đây là lần thứ hai, tôi có dịp đến địa danh này. Chỉ khác lần này, tôi là người ở bên ngoài cổng. Từng đóng cả hai vai, nên tôi hiểu cảm giác của cả hai bên. Người bị bắt luôn hiểu bạn bè, đồng đội không một phút nào bỏ rơi họ. Tất cả những người bị bắt đều tin tưởng vào việc mình làm là trong sáng nên không có gì phải sợ. Nhưng tiếc thay cái cần đối phó lại là trò lường gạt của những kẻ ngồi đối diện, trong vai đại diện pháp luật. Họ lừa gạt người già, phụ nữ, dùng vũ lực với thanh niên lăn tay, chụp ảnh để ngụy tạo hồ sơ, gán cho họ cái tội danh thật bỉ ổi là gây rối trật tự công cộng. Vì có một niềm tin tuyệt đối rằng mình vô tội và nắm chắc kiến thức về pháp luật, Nguyễn Văn Phương tuyên bố chỉ có thể chặt rời ngón tay của Phương mới có thể lăn tay Phương như một tội phạm được. Với sức lực của một chàng thanh niên như thế, ngay cả những kẻ võ biền kia cũng trở nên bất lực. Nhưng với những người yếu ớt, họ sẵn sàng bẻ tay bằng được.

Cái quán nước bên kia đường chả hiểu vô tình hay cố ý đóng cửa. Mọi người lang thang, vạ vật quanh đó, ngạc nhiên khi gần trưa thấy nhà báo Đoan Trang một mình thảnh thơi đi ra cổng. Cô ấy kể tóm tắt, rằng sau một hồi đối đáp, cô ấy bị “tống” ra khỏi trại mặc cho cô ấy đòi ở lại chờ mọi người. Nghe câu truyện đối đáp của Đoan Trang rất thú vị. Mặc dù những điều Đoan Trang nói vốn bản thân nó hoàn toàn tuân theo logic, nhưng qua “miệng” một nhà báo điềm đạm và sắc sảo, nó càng thêm sáng tỏ, dễ hiểu hơn. Khổ là vị đại diện pháp luật lại tỏ ra kém cỏi, hoặc cố tình lờ tịt những câu hỏi xác đáng của nhà báo, hoặc chẳng thể trả lời một câu hỏi nào nên hồn, chỉ biết lặp đi lặp lại như một cái máy những câu nói chả ăn nhập gì vào câu hỏi. Có lẽ vì Đoan Trang là nhà báo, lại là báo pháp luật, họ sợ cô ấy đưa lên báo, nên sống chết đẩy cô ấy ra khỏi cửa chăng?

Ăn trưa xong, mọi người kéo nhau ra vỉa hè đối diện cửa trại đứng chờ. Được một lát thì một số người rủ nhau về nhà hát lớn, tranh thủ làm một cuộc biểu tình mini ở đó. Trước khi đi, một nhóm kéo nhau sang trước cửa, hô đòi người, phản đối bắt người biểu tình. Hô một chặp thì một toán hơn chục gã mặc thường phục từ bên trong túa ra, lừ lừ áp sát chúng tôi với vẻ lì lợm đầy đe dọa.

Nhóm có ý định sang nhà hát lớn lên đường, còn lại hai ba người chúng tôi vẫn đứng chờ, để lỡ có ai từ trong đó ra còn nhìn thấy đồng đội.

Quen sống trong một môi trường đơn thuần là cơ quan nhà nước, tôi thực sự không lường được hết những tính cách phức tạp của con người. Đứng giữa những kẻ cũng mang bộ mặt người bình thường, tôi nhận thấy mọi phép tắc lễ nghi thông thường nhất trong cuộc sống mà tôi chứng kiến đều trở thành con số không. Cái hè phố trước đó chả có ai ngoài chúng tôi, giờ đầy nhóc những bộ mặt nhâng nháo. Chúng trơ trẽn áp sát vào bên cạnh chúng tôi, nhòm vào tận mặt, nhìn chúng tôi với những ánh mắt thách thức đểu giả. Chúng tôi nhích ra xa đến đâu, bọn chúng bám theo tới đó. Chúng tôi chuyển sang đứng ở khu vực khác, chúng lại lừ lừ đi theo, đeo bám một cách công khai với vẻ hăm dọa. Tôi không hề sợ gì chúng, nhưng sự có mặt của chúng làm tôi thực sự ngột ngạt, khó thở.

Thời gian nặng nề trôi qua. Khác với lần trước, lần này họ thả từng người một, bắt phải ra khỏi trại ngay. Có lẽ hình ảnh cả đoàn người chúng tôi rộn ràng kéo nhau ra về lần trước làm họ ngứa mắt chăng? Dù họ có làm cách gì thì cứ mỗi khi có người bước ra khỏi trại, bất chấp những cái nhìn hằn học, chúng tôi reo lên chạy lại đón, ôm nhau, hồ hởi bắt tay nhau, hỏi han kể lể.

Người từ Hà Nội sang mỗi lúc một đông, trong số đó có cả giáo sư Ngô Đức Thọ và cụ bà Lê Hiền Đức. Mọi người chuyện trò như pháo rang, lắng nghe câu chuyện của từng người mới được thả. Phẫn nộ nhất là chuyện Nguyễn Văn Phương, Phạm Chính và một số người bị dùng vũ lực một cách hết sức thô bạo khi bị bắt cũng như khi ở trong trại.

Tôi ghê tởm việc dùng vũ lực, càng ghê tởm hơn khi đó là một cuộc chiến không cân sức và không công bằng. Một người lần đầu tiên tham gia biểu tình, tình nguyện lên xe buýt theo bạn đã thẳng thắn chỉ trích sự khuất tất của chính quyền, về việc dùng những kẻ không chính danh (không mặc sắc phục) để bắt người biểu tình. Khách quan nhìn vào, người ta hoàn toàn có thể nghĩ rằng đó là một đám côn đồ, được thuê mướn. Thậm chí dân phòng cũng có quyền xông ra bắt người biểu tình yêu nước thì quả thật là luật pháp đã đến hồi cáo chung?

Giờ tôi mới hiểu cái thái độ của đám người lạ kia. Có người giải thích, bọn chúng chỉ là đám lính đánh thuê có bảo lãnh không hơn không kém. Có lẽ vậy! Vì chí ít nếu có bộ sắc phục trên người, bọn họ còn có cái để giới hạn những hành động vô văn hóa giống như bất cứ một kẻ lưu manh nào đó. Tôi vẫn nhớ thái độ của viên công an làm việc với tôi trong Lộc Hà ngày 5/8/2012, ít ra anh ta không tỏ ra thô bỉ mà rất hiền lành, lễ phép (hay cười) – mặc dù rốt cục anh ta vẫn vì nhiệm vụ mà lừa tôi lăn tay chụp ảnh. Thật đau lòng khi nghe tôi kể vậy, người nghe cười nhạo tôi, bảo lọc lừa là bản chất của họ mà tôi thì quá ngây thơ (nếu không nói là ngu ngốc) nên mới bị lừa thế!

Xúc động trước việc cụ giáo sư già hơn 80 tuổi lặn lội sang tận Lộc Hà, chúng tôi muốn chụp vài kiểu ảnh làm kỷ niệm. Ngay lập tức, đám “người lạ” chen vào đứng chắn trước ống kính một cách thô bỉ. Khi cụ giáo sư yêu cầu đám người đó tránh ra, chúng bèn tỏ thái độ hỗn láo với cụ khiến tất cả mọi người đều rất bất bình. Tuy nhiên, ai cũng hiểu đó là trò khiêu khích của bọn chúng nên đành phải kiềm chế nhau. Thời buổi mà người tử tế, có học lại phải “sợ” kẻ lưu manh vô học là đến hồi mạt vận rồi chăng?

Ngày sắp hết, vẫn còn hai người chưa được thả. Tất cả chúng tôi lại kéo nhau ra trước cổng trại, hô đòi thả người. Đám côn đồ kia bám theo, không thôi trò khiêu khích. Chưa đầy mươi phút, bỗng dưng một góc sân trở nên huyên náo. Tôi thấy rất nhiều người chen vào can ngăn, nhưng những kẻ mặc thường phục vẫn lôi anh Trương Dũng là người mới được thả ra trở lại bên trong trại. Ai cũng đồ rằng sẽ có đòn đánh hội đồng hèn hạ ở trong đó.

Rốt cục khi hai người cuối cùng đã ra khỏi trại, tất cả chúng tôi lại phải tiếp tục ngồi chờ người mới bị lôi trở lại trong trại. Vậy là mặc dù không bị bắt, tôi vẫn không thể về lo bữa tối cho bố, đành gọi điện bảo bố chịu khó ăn bánh bích quy vậy.

Hơn nửa ngày trời vạ vật, tất cả ai nấy đều vô cùng mệt mỏi cả về tinh thần lẫn thể xác. Toàn thân tôi đau như dần, nhưng không ai nghĩ đến chuyện bỏ về mặc dù trời đã bắt đầu tối. Thú vị nhất là khi chiếc xe ô tô cuối cùng rời khỏi trại, người biểu tình chúng tôi mới nghĩ ra cách, nhất định đứng chặn cửa không cho xe ra khỏi trại khi chưa thả người. Cuối cùng chiếc xe buộc phải lùi trở lại trong sân. Lúc này tôi mới thấy sức mạnh của chính nghĩa và tình đoàn kết là như thế nào.

Tôi không nhớ thời gian chờ đợi là bao lâu, chỉ biết mọi người chợt ồ cả lên hò reo – anh Trương Dũng vừa ra khỏi cổng. Tôi vội chen vào hỏi: có bị đánh không? Nó đánh chứ, nhưng đối với anh, anh nói thật là anh coi khinh...

Mọi người ồn ào chào tạm biệt nhau, huyên náo cả cái khoảng sân trước cổng trại. Người đi xe máy, người đi ô tô, người đi xe buýt, tất cả chúng tôi vui vẻ cười nói kéo nhau rời khỏi Lộc Hà.

Trong bóng tối nhập nhoạng, tôi ngoái đầu lại nhìn đám người đứng lặng lẽ bên cánh cổng hắc ám của Lộc Hà đang nhìn theo chúng tôi. Tôi tự hỏi trong lòng họ cảm thấy có chút nào ghen tỵ? Trong suốt thời gian qua, họ đã chứng kiến cảnh từng người bị bắt trở về trong vòng tay chào đón hân hoan của đồng đội như thế nào. Dám cá rằng khi người của họ gặp nguy hiểm, họ cũng chẳng thể có được tình cảm gắn bó và thân thiết như chúng tôi. Cho dù họ có là lính đánh thuê, máu trong người họ có lạnh, con tim và khối óc của họ là những cỗ máy lạnh lùng, vô cảm, nhưng tôi tin chắc rằng qua những gì họ chứng kiến hôm nay, chắc chắn có một cái gì đó khiến họ sẽ phải suy nghĩ ít nhiều.

Cho dù cuộc biểu tình hôm nay là một cuộc chiến không cân sức và đã bị đàn áp, nhưng nhiều người vẫn cho đây là một thắng lợi, buộc chính quyền phải lộ mặt. Ai đó chớ có nghĩ rằng, khi trở về làm người dân thường, họ có thể rũ bỏ được trách nhiệm cá nhân và đổ tại cho thể chế chính trị này. Hãy nhớ như vậy!

Đoan Trang đối đáp trong Lộc Hà

Trước trại Lộc Hà, nét văn hóa của cán bộ Công an Việt Nam